بررسی وضعیت موجود رشته ی طراحی و دوخت

میزان شناخت جامعه از این رشته:

در جامعه ی ما هم نسبت به تحصیل و هم نسبت به خیاطی دیدگاه خوبی وجود دارد و آنچه که در این زمینه به صورت یک مشکل به چشم می خورد،پذیرفته نشدن این حرفه، به عنوان یک رشته ی تحصیلی است.

یعنی نگاه علمی به این حرفه ندارندو این به دلیل سوابقی است که در پیشینه ی ما نسبت به این حرفه وجود دارد.اغلب کسانی که در گذشته به عنوان خیاط در جامعه حضور داشته اند افرادی بوده اند که از سطح سواد بالایی برخوردار نبوده اندو اکثرا از قشر متوسط اجتماعی بوده اند و با سیستم شاگرد استادی به مهارت دست یافته اند.

محیط های قدیمی خیاطی ها هم اغلب کوچک،غبار گرفته و کهنه و دور ازهیچگونه تلاشی برای جذب مشتری به چشم می خورد،که این هم به نوبه ی خود تصویری غبار الود از این رشته را ارایه می دهد.

به وضوح در بین هنر جویان می بینیم ،که از دید گاه اطرافیان و حتی خانواده ی خویش نیز به ستوه آمده اندو گاها ناچار به تغییر رشته می شوند.

ایجاد نگاه علمی وتخصصی به این رشته مخصوصا با کمک رسانه و صدا و سیما ،شاید بهترین جهت دهی افکار جامعه در این مسیر باشد.پرداختن به جنبه های هنری این رشته ،به عنوان یک شاخه از هنر ،در بخش نمایشگاهها وشو های لباس میتواند دیدگاه تازه ای برای عموم فراهم سازد.تکیه بر جنبه های علمی این رشته که کمک میکند معلومات و مهارت های آنها ،بیشتر به چشم بیاید. یعنی به عنوان یک طراح ویک خیاط واقعی و نه صرفا یک خیاط نا اگاه از فنون طراحی و مد روز باشند.

بالا بردن تعداد و سطح نشریات تخصصی، تبلیغات موثر در رسانه ها و نشریات،برگزاری شوهای لباس حتی هنرجویی و دانشجویی،ارائه ی مدل های جدید و زیبا و در عین حال عامه پسند،طراحی برای اندام های ویژه ،بها دادن به طراحی به طور ویژه،و قرار دادن هزینه طراحی جداگانه از دوخت در خیاطی ها، که توجه افراد را به اهمیت طراحی جلب نماید ،هر کدام را ه حل های مهمی هستند که می توان جداگانه به هر کدام پرداخت.

 در اینجا مجالی برای پرداختن و اجرایی کردن بحث ها وجود ندارد.برای همین فقط به محدوده های برنامه ریزی وتالیف کتب درسی و... می پردازیم.

عنوان رشته:

در راستای مطالب فوق،با وجود اینکه کلمه ی طراحی و دوخت مناسب به نظر میرسد ،اماجذابیت لازم برای جلب دانش آموزرا ندارد و در ضمن شاید نظر مثبت اطرافیان هنرجویان را ،که عامل اصلی تاثیر گذاری را بر ذهن هنر جو را دارند،جلب نکند.در این مورد شاید استفاده از کلمات تکنیک ،یا ،مد ،یا مدل و... کمی بیشتر تامین کننده ی این نظر باشد.

به عنوان مثال

 طراحی مدل و تکنیک های دوخت،

طراحی مدل ودوخت ، 

طراحی و تکنیک دوخت،

طراحی مد وتولید پوشاک،

طراحی و تولید لباس و.....

محتوای کتاب:

محتوای کلیه ی کتابهای این رشته در شاخه ی فنی و حرفه ای بسیار مناسب و پر بار است. مطالب غالبا گزیده و مناسب اندواز ترتیب و نظم خوبی برخوردارند.مفاهیم در این کتابها به خوبی انتقال داده شده اندوحتی به صورت خود اموز هم مطالب زیادی برای گفتن دارند، که این مطلب بسیار شایان تشکرو قدر دانی است.

با توجه به عنوان رشته که با کلمه ی طراحی شروع می شود و تا کید ما بر علم تهیه ی پوشاک دو نکته بسیار به چشم می خورد:

1-     تقلیل ساعات درس طراحی لباس و رنگ شناسی به عنوان تنها دروس تخصصی بخش طراحی در این رشته ،هرکدام به 4 ساعت واقعا بخش طراحی را مورد بی مهری قرار داده است و هنراموزان و هنر جویان را در بخش عملی و دستیابی به مهارت، بسیار درتنگنا قرار می دهد.

2-     در کتاب طراحی اندام و لباس،جای خالی فصلی با عنوان: (( شناخت اندام ها و مدلهای مناسب برای آنها)) به وضوح به چشم می خورد.

- در تدریس کتاب الگو و دوخت لباس کودک نیز ،کمبود زمان نسبت به حجم کارهای عملی هنرجویان ،همیشه به عنوان یک مشکل ، مورد بحث هنراموزان مدرس این رشته بوده است.

  - کتاب راهنمای معلم درمورد اکثر دروس وجود ندارد . کتابهای راهنمای معلم در هنرستانها وجود ندارندو اکثر معلمان از وجود ان ها بی خبرند.

 - وسایل کمک اموزشی محدودو کم تنوع است .

 - گاهی برخی وسایل کمک اموزشی به طور محدود و انفرادی توسط برخی از هنراموزان خلاق ایجاد شده واستفاده می شود ولی متاسفانه کاربرد عمومی پیدا نمی کند.

- کتاب کار در زمینه ی این دروس وجود نداردواگر وجود داشته باشد از وجود ان ها بی اطلاعیم.

- نرم افزار ها ،ژورنال ها و انواع لوح فشرده با عناوین اموزش خیاطی متنوعی در بازار، وجود دارد ولی اغلب هیچکدام منطبق بر اهداف کلاس نیستند.

امکانات و تجهیزات:

کمبود فضای جداگانه جهت برگزاری کلاس های الگو و دوخت،

کوچک بودن فضاهای کارگاه دوخت،

 نداشتن اتاق های پرومناسب،

نداشتن رایانه در محیط کارگاه،

نداشتن سردوزهای جدید که به راحتی نخ شوند(برای صرفه جویی در زمان)،

کمبودوسایل جنبی خیاطی(پا صاف کن و ژانت اتوی پارچه ی مخمل و....)

کمبودژورنال های به روز و مجلات دوخت و خیاطی

کمبود میاندوز

و...

هنر آموزان:

کلیه ی دروس تخصصی توسط همکاران با مدرک مرتبط تدریس می شود.همکاران غالبا مسلط و توانمندندو از اطلاعات کافی برخوردارند.

آمار قبولی کنکور در سالهای اخیرو همچنین تسلط و مهارت هنرجویان دلیلی بر این ادعاست.

با وجود کمبود ساعات تدریس برای همکاران رشته ی طراحی و دوخت، درسهایی چون تاریخ هنرایران و جهان،مبانی هنر های تجسمی،طراحی 1توسط همکاران رشته های نقاشی و گرافیک تدریس میشود که باعث می شود هنراموزان طراحی و دوخت، به صورت غیر مرتبط به فعالیت بپردازند.

کد دوره های اموزشی و موضوع های انها، غیر متنوع و تکراری است.وبا توجه به محدود بودن تعداد مدرسان دروره های ضمن خدمت در سطح استان بازدهی و جذابیت لازم را ندارد.

همکاران بسیار راغب اند که در دوره های کشوری شرکت داشته باشند که غالبا فقط برای یک نفر شرکت در دوره امکان پذیر میشود. و گاها کمبود شرایط و امکانات مناسب، انتقال محتوا واطلاعات دوره را نیز به سایر هنراموزان ، ممکن نمیسازد.

هنرجویان ودانش آموزان:

هنرجویانی که جذب این رشته می شوند غالبا مشکل مالی شدیدی دارندو صرفا برای اینکه هرچه زودتر به بازدهی مالی برسند ،وارد این رشته میشوند.غافل از اینکه این تهیه ی وسایل مصرفی برای هنرجو هزینه های گزافی در بر دارد که،با توجه به وضعیت اقتصادی این هنرجویان،و ناتوانی مدرسه در تهیه ی وسایل مصرفی ،فشار مضاعفی به خانوادهی انها وارد میاورد که سبب ترک تحصیل این هنرجویان می شود.نگاهی اجمالی به امار ارسالی از تعداد هنرجویاان سال دوم و سوم در سالهای گذشته خود به خوبی دلیلی بر این مطلب است.

شیوه ی تبلیغ موثر در شناخت این رشته:

بعد از طی یک دوره که متقاضیان رشته ی طراحی و دوخت به حدی کم شد که به حد نصاب تشکیل کلاس نرسید.مسئولان و هنراموزان تلاشهای ویژه ای انجام دادند که نتایج نسبتا خوبی داشت و باعث حفظ حیات این رشته گردید و آن ها عبارت بودند از:

- تبلیغات وسیع وسخنرانی برای دانش آموزان سال اول دبیرستان و سطوح پایین تر

- بازدید دانش آموزان از هنرستان ها

- برگزاری نمایشگاه از آثار هنرجویان

- برگزاری ژوژمان و نمایشگاه درداخل و خارج از مدرسه وبا حضور خانواده های هنرجویان

- تهیه ی بروشورهای متنوع وجذاب از معرفی رشته

- جذب دانش اموزان سال اول در هنرستان ها

- جذاب کردن محیط کارگاه ،با ارائه ی کارهای متنوع و با کیفیت از هنرجویان

- و...

هماهنگی دروس هنرستان با دوره ی کاردانی:

تشابه مطالب و تکراری بودن ان ها در محیط هنرستان و دانشگاه ،اغلب باعث ایجاد رخوت یا حس تکراری بودن در دانش جویان می شود وآن ها اغلب از این موضوع گلایه مندند. به عبارتی سطح اموزش در دانشگاها تفاوت قابل ملاحظه ای با هنرستان ندارد.

تاثیر مطالب اولیه که هنرجویان در هنرستان فرا گرفته اند بر ان ها بسیار بیشتر ازواحد های دانشگاهی است و این امر به خوبی در بین دانشجویان دیده می شود. به عبارتی دانش جویان فقط سرعت و مهارت بیشتری پیدا می کنند ولی مطالب تخصصی ،چندان جدیدی نمی اموزند.

مشکل ویژه هنرجویان شاخه ی کاردانش:

طی مشاهدات اینجانب در تدریس دروس طراحی لباس1و2و3و...درسالهای اخیر در دانشکده ی فنی و حرفه ای دختران سنندج، تفاوت ایجاد شده بین دانشجویان پذیرفته شده ی شاخه ی فنی و حرفه ای وشاخه ی کاردانش در این درس به شدت ضعف هنرجویان شاخه ی کاردانش را نمایان کرده است.

در طی چند سال اخیر درس طراحی لباس ،از دروس شاخه ی کاردانش حذف شده است و نتایج آن به دانشجویان فارغ التحصیل شده از شاخه ی کاردانش ،ضربه ی جبران ناپذیری به آنها وارد کرده است و باعث تفاوت( ضعف)آن ها نسبت به سایر دانشجویان گردیده است.

تا اخر دوره ی کاردانی،این نقیصه همچنان با این دانشجویان همراه است.

با توجه به داشتن هنر آموزان فارغ التحصیل رشته ی طراحی لباس وداشتن هنر آموزانی توانمند ،پیشنهاد میشود ،ارایه ی این درس در شاخه ی کاردانش این مورد توجه قرار گیرد.

یاسمن عینی:   سرگروه طراحی و دوخت استان کردستان